Stratejistin Dramı

Prof. Dr. Osman Osmanoglu



Gecen gun stratejist bir arkadasim aradi. Universiteden beri gormemistim,sesini duyunca sasirdim. Agabey dedi, sizin kurumda bana da bir is ayarlaman mumkun mu diye sordu. Elbette dedim ve gorusmeyeli neler yaptigini sordum. Mezuniyet sonrasi pitrak gibi acilan strateji kurumlarindan birinde stajyer olarak ise baslamis. Son derece meshur akademisyenlerin de gorev aldigi bu kurumda cocugu tabiri caizse hammal gibi kullanmislar. Butun raporlari buna yazdirmislar, yazdirmakla kalmamis bazisinin da uzerine konmuslar. Nerede gereksiz seminer/konferans vs. var hep bunu gondermisler izlesin diye. Kendileri bir televizyondan digerine kosarken aslinda bu arkadasin hazirladigi raporlari anlatiyorlarmis. Cocugun ismini internet sitesine bile 1 sene sonra koymuslar. Sigorta,yol-yemek,sodexho zaten hak getire. Uc kurus para vermisler sabahtan gece 10lara kadar calistirmislar. Cocukcagiz ne zaman maas artisi ya da terfi gibi konulari acacak olsa ondan once davranip islerin ne kadar kesat oldugundan,bir suru cekin karsilik ciktigindan,kimsenin nakit kullanmadigindan bahsediyorlarmis. Kendilerinin de bu yollardan gectigini,ilerde bu zamanlari hos bir ani olarak hatirlayacagini vurguluyorlarmis.



Bir sure sonra maasini da alamaz olmus gariban. Zaten banka hesabi falan hak getire,her ay gidip muhasebeciden cep harcligi seklinde aliyormus ama bir sure sonra onda da sorun cikmaya baslamis. Her gittiginde muhasebeci turlu bahanelerle ofisten tuymeye,ne zaman telefon etse baskasina Muhittin abi cikti dedirtmeye baslamis. Bu noktada cocugun sesi titremeye basladi. Abi dedi, ocak ayi geliyordu ben daha kasimin maasini almamis oluyordum dedi. Cocugun nisanlisi Migros’ta raf gorevlisi imis. Artik ondan borc alir hale gelmis cunku kiz zaten cocugun 2 katina yakin kazaniyormus. Oglum dedim manyak misin? Cekilir mi bu cile? Ayrilip baska yere geceydin. Abi dedi hepsi boyle. Kendi altlarina Audi A6 cektikleri gun bile kasada para kalmadi edebiyati yapiyorlar. Sirf TRT’den aldiklari parayla her ay okuz alinir,bize gelince hayat zor cekiyorlar dedi.



Bu noktada aglamaya basladi. Agabey gozunu seveyim beni de yaniniza alin dedi. Parada pulda artik gozum yok, hic degilse insan gibi davranirsiniz siz dedi. Gecen gun uzmanlardan biri bana cay getirtti dedigi noktada zaten kayis kopmus,kendini birakmisti garibim. Tamam dedim ben bunu bir sonraki Board toplantisinda dile getirecegim,sana buyuk ihtimal guzel haberlerle donecegim dedim ve telefonu kapattim. Sonrasinda kisa bir arastirma sonucunda Turkiye’deki stratejistlerin draminin aslinda cok yaygin bir durum oldugunu gordum. Baslica sorunlar su sekilde:



1) Stratejistlerin herhangi bir orgutu ya da sendikasi ne yazik ki yok. Zaten meslektekilerin hepsi cakal olduklari icin her firsatta birbirlerinin kuyularini kazmaktan orgutlenemiyorlar. Emekli Astsubaylar Derneginin bile oldugu bir ortamda bu kadar buyuk bir grubun orgutlenememesi buyuk bir sanssizlik.



2) Devlet stratejistlere kadro acmiyor. Senede 100 arkeolog bile almayi dusunen devletimiz bu vatan-millet sevgisiyle cosan gencleri deyim yerindeyse ortada birakiveriyor. Atanamayan iibf’lilerin bile sesinin duyuldugu bir ortamda kimsenin atanamayan stratejist hashtagi gormemesi ise birinci maddede belirttigim stratejist stratejistin kurdudur durumundan kaynaklaniyor. MIT dedigimiz milli istihbarat teskilati bile gidiyor yeri geliyor almanca ogretmeni aliyor ama niyeyse stratejist almiyor.



3) Turkiye’de stratejist meslegine yeterince saygi duyulmuyor. Keferenin el ustunde tuttugu bu meslek Turkiye’de kucumseniyor. Herkesin ne var ya ben de derim bunu dedigi bir ortamda stratejistlerimiz buyuk bir haksizliga ugruyor. Daha yeni Obama’nin bir stratejisti CIA muduru yaptigi dusunulecek olursa yabancilarin bu meslege ne kadar onem verdigi anlasilir diye dusunuyorum.



4) Yasli stratejistler bir turlu emekli olmadigi icin genc stratejistlere yer acilmiyor. Yipranma payini da hesaba katarsak acilen mecburi emeklilik yasi olarak 50 hadi bilemedin 55 sinirinin maksimum sinir olarak yasalasmasi gerekiyor.

​

Kisaca anlatmaya calistigim bu gibi sebeplerden dolayi Turkiye’de stratejist olmak son derece zahmetli bir is. Think tank gibi,uluslararasi politika gibi havali sozlere kanan cok sayida gencimiz ne yazik ki bunun ayirdina cok gec varabiliyor. Bu noktada herkesin elini tasin altina koymasi gerekmektedir. Cevremizde bu yola meyleden tabiri caizse naif gencleri bu konuda uyarmak hepimizin boynunun borcudur. Mesela kendimden ornek verirsek benim vaktiyle Uluslararasi Iliskiler bolumune girip elci olma hayallerimi yasli bir sahaf amca son anda engellemistir. Kendisine bu planimi anlattigimda bana “dayin var mi dayin” diye sormus. Var tabi cevabimin ardindan enseme bir tane saplak indirmistir. “Oyle dayi degil salak cocuk, politikaci,burokrat dayin var mi?” diye sorusunu yinelemis,yok cevabimin ardindan o zaman “siksen elci falan olamazsin,bosuna heba etme gencligini” demistir.

O yuzden bu konuda hepimize gorev dusmektedir. Genclerimizi bu sacma sektorun aglarina dusmekten kurtarmak icin hepimiz seferber olmaliyiz.